Trong bộ dụng cụ của những người chơi cà phê thủ công, 1 trong những dụng cụ không thể thiếu là chiếc cân tiểu ly. Đối với những người chơi thú chơi cà phê thì chiếc cân quả thực là một dụng cụ không thể thiếu và nó gần như hiển nhiên như vậy. Nhưng đối với những người đang tìm hiểu về hành trình pha chế “tự túc” này thì luôn có những câu hỏi như:”Tại sao uống cà phê mà cũng cần cân đo đong đếm cầu thì thế?”. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những lý do vì sao chiếc cân quan trọng như vậy trong pha chế, những yếu tố nào cần cân nhắc khi mua cân và cuối cùng sẽ là gợi ý của mình về những dòng cân bạn có thể cân nhắc khi mua.
Những lý do bạn nên sở hữu một chiếc cân để bắt đầu hành trình pha chế
Để cân chuẩn xác lượng cà phê, lượng nước trong pha chế thì hiển nhiên rồi. Nhưng cái đáng nói ở đây chính là tỉ lệ. Tỉ lệ là yếu tố tối quan trọng để bạn pha ra một ly ngon hay chí ít là theo ý muốn. Ví dụ tỉ lệ tiêu chuẩn của espresso là 1:2 (hoặc đến tối đa là 1:2,5). Khi chiết xuất ở ngoài khoảng này thì cà phê thường không còn hương vị gì ngoài vị đắng; việc chiết xuất tiếp cũng thay đổi định dạng từ espresso sang lungo. Điều này khiến bạn sẽ pha ra một thức uống không mong muốn về cả định dạng lẫn hương vị.
Trong pha chế cà phê, tỉ lệ ảnh hưởng rất nhiều đến hương vị, bạn có thể dễ dàng thấy hương vị khác nhau rất nhiều ở cùng một loại cà phê, cùng một kiểu pha chế với 2 tỉ lệ khác nhau. Vì vậy, chiếc cân tiểu ly là dụng cụ cần thiết để bạn có thể pha ra loại cà phê mong muốn, những thông số từ chiếc cân ngoài ra cũng giúp bạn thử, khám phá ra những tỉ lệ mới với những hương vị mới mẻ.
Cân tiểu ly ảnh hưởng lớn đến đâu với từng phương pháp pha chế?
Đối với espresso: Với việc pha chế espresso, cân tiểu ly gần như là một dụng cụ bắt buộc phải có. Không chỉ là tỉ lệ, espresso luôn cần sự chuẩn xác từ việc cân cà phê đầu vào vì giỏ lọc của những dụng cụ pha espresso luôn có tiêu chuẩn nhất định (vd: 8g, 12g, 16g, 20g) nếu bạn đong thiếu hay thừa cà phê sẽ khiến việc vận hành chiếc máy pha gặp nhiều vấn đề về cả chất lượng pha chế lẫn những rủi ro khi vận hành chiếc máy.
Đối với Pour-over và những phương pháp ngâm ủ như coldbrew, syphon, aeropress,…: Ở những phương pháp này thì cân tiểu ly không phải là một dụng cụ bắt buộc phải có bởi lẽ chúng ta vẫn có thể pha chế bình thường mà không gặp trở ngại gì với thiết bị. Ảnh hưởng lớn nhất như bên trên đã đề cập, bạn sẽ không biết được lượng cà phê cũng như lượng nước, không có thông số về tỉ lệ và không kiểm soát được hương vị của ly cà phê mình pha ra. Tóm lại là đối với những phương pháp này thì cân tiểu ly quan trọng ở khía cạnh trải nghiệm chứ không phải bắt buộc phải có.
Cần lưu ý gì khi mua cân tiểu ly
Ở đây, mình sẽ chia cân tiểu ly thành 3 phân khúc dựa trên tính năng, hiệu năng của chúng.
Dòng cân tiểu ly chỉ có chức năng cân
Đây gần như là những dòng cân không dành cho pha chế, nó thường được dùng trong việc bếp núc nhiều hơn, chỉ để cân khối lượng nhỏ của các loại thực phẩm. Nó vẫn có thể dùng trong pha chế tốt nhưng thiếu một vài chức năng cơ bản như timer (bấm giờ) và thường có giới hạn tối đa là 1kg, điều này đôi khi cũng gặp nhiều bất tiện vì có rất nhiều dụng cụ pha chế nặng quá 1kg.
Dòng cân tiểu ly cơ bản
Đây là dòng cân có chức năng timer, về cơ bản thì đây là dòng cân với giá thành phải chăng (từ 200.000đ) và tính ứng dụng vừa đủ. Bạn có thể cân và đếm giờ thời gian chiết xuất, ngâm ủ,… để hiệu chỉnh việc pha chế. Với việc tự pha chế và không theo chiều hướng chuyên sâu thì bạn hoàn toàn có thể hài lòng với phân khúc cân này. Sai số có thể xuất hiện ở những dòng cân này nhưng nó không quá đáng kể, không làm cho trải nghiệm cà phê của bạn bị ảnh hưởng nhiều. Thường thì giới hạn của những dòng cân này sẽ là 2kg, là khối lượng vừa đủ để bạn có thể đặt cối xay, hay những dụng cụ pha chế nặng lên.
Tiêu biểu trong dòng cân này có thể kể đến chiếc cân Rocket “quốc dân” mà anh em chơi cà phê thường sử dụng.
Những dòng cân chuyên dụng
Đây là những dòng cân hướng đến những tính năng đặc biệt hơn trong pha chế ngoài việc cân và đếm giờ. Những tính năng này khá đa dạng và hỗ trợ người dùng khá nhiều trong trải nghiệm pha chế. Ví dụ có thể kể đến như tự động bấm giờ (cân sẽ tự động đếm giờ khi phát hiện dòng chảy), tự động nhớ khối lượng vật chứa… Thậm chí những dòng cân cao cấp như Acaia hay Felicita còn có app điện thoại riêng, hiển thị sơ đồ dòng chảy, lực rót… để người dùng có thể hiệu chỉnh chuyên sâu vào các thao tác và tìm ra những vấn đề cần khắc phục trong quá trình pha chế.
Vì đây là một bài viết dành cho người mới nên mình không đề xuất những dòng cân như Felicita hay Acaia, nhưng nếu bạn muốn đầu tư một cách nghiêm túc thì phân khúc cân Timemore Mirror Basic+ với những tính năng vừa đủ như tự động bấm giờ, lưu nhớ trọng lượng vật chứa là một lựa chọn hoàn toàn phù hợp ở mức giá khoảng 1 triệu đồng.
Kết luận
Mình có quen một vài người bạn mới đến với cà phê thủ công và có những chia sẻ như: “mình mới tập tành chơi nên cũng không cần cân đo cầu kì làm gì.” Nhưng thực tế mình thấy ngược lại, việc trải nghiệm nhiều sẽ khiến bạn ngày càng không bị phụ thuộc nhiều vào chiếc cân nữa khi đã quen với liều lượng, tỉ lệ hay ngưỡng, vạch nước của các dụng cụ. Nhưng với người mới chơi thì sẽ khó lòng tự căn và càng mới chơi thì càng gặp nhiều những hoang mang trong quá trình pha chế, thử nghiệm. Vì vậy mình đánh giá chiếc cân tiểu ly là một trong những dụng cụ cần thiết nhất trong việc bắt đầu hành trình cà phê thủ công.